Half maart 2012 mocht ik (Aldrik Dijkstra) een dag meelopen met de Kredietbank Nederland. Ik kon me op die manier een beeld vormen van de schuldenproblematiek in Hilversum en de hulpverlening die daarvoor wordt georganiseerd.

Op uitnodiging van Peter Appelboom van de Kredietbank Nederland bracht ik ’s ochtends eerst een bezoek aan het loket rondkomen. Ik mocht meekijken bij het “noodhulploket” . Daar trof ik verschillende klanten. Wat me het meest is bijgebleven is de man die zich meldde met een huurachterstand van vele duizenden euro’s. Opgebouwd over een langere periode. Gelukkig had de noodhulpmedewerker de kanalen om een dreigende huisuitzetting te voorkomen. Daarvoor alle lof! Ook lof voor de manier hoe deze medewerker met zulke verschillende klanten om kon gaan, duidelijk met ze communiceerde en er ook nog voor zorgde dat mensen zelf hun verantwoordelijkheid namen.  

Ik heb me wel hogelijk verbaasd over de huurder en de woningcorporatie die de huurschuld zo hoog hebben laten oplopen, dat het tot een huisuitzetting moet komen. Er ligt mijns inziens ook een signalerende verantwoordelijkheid bij woningcorporaties om dit soort uit de klauwen gelopen toestanden te voorkomen. Punt van aandacht dus voor gemeenteraad en college van B&W.

Bedroevend om te zien vond ik dat de nood achter de schulden van mensen ook heel hoog is. Los van de financiële problemen verkeren veel mensen in grote geestelijke nood. Maatschappelijk- en pastoraal werkers, kerken en andere instanties die geestelijke nood kunnen lenigen zijn hard nodig!

Mijn bezoek aan de afdeling schuldhulpsanering bracht me bij een volgende klant die midden in het schuldsaneringstraject zat. Hij had het moeilijk, dat was duidelijk. Maar; hij zette wel door. Het is niet niks om te moeten rondkomen van 40 euro per week. De rest van zijn inkomen gaat op aan de betaling van vaste lasten en schuldaflossing.

Wel bijzonder trouwens om te zien hoeveel belang mensen hechten aan het hebben van een mobiele telefoon. Zelfs in een schuldsaneringsproject zit nog wat ruimte: je kunt je een mobiele telefoon (met de daarbij behorende rekening) blijkbaar toch nog veroorloven.  Maar ook hier: Pet af voor de vasthoudendheid en het geduld van de medewerkers van de Kredietbank.

Wat me het meest schokte bij dit bezoek was de mededeling dat klanten bij de loket Rondkomen binnenkomen met gemiddeld 16 schuldeisers achter zich aan en een gemiddelde schuld van € 60.000 euro. En dat is dan niet de hypotheekschuld, maar het zijn veelal schulden die voortkomen uit consumptieve kredieten. En wat me ook schokte was dat iemand met een schuld van € 18.000 na drie jaar de schuldhulpverlening gesaneerd en al weer verlaat en dan maar € 1800,-- van zijn schuld heeft afbetaald. De rest wordt hem kwijtgescholden. Zo barmhartig is de wetgeving in dit land!

Vraag rijst natuurlijk wel wie het restant van de schuld dan betaalt. Het antwoord daarop is dat u en ik dat doen. Het risico van schulden wordt verdisconteerd in de prijs van producten en diensten. U en ik betalen dus een hoge prijs voor een product omdat een fabrikant weet dat hij van een deel van zijn klanten geen geld gaat krijgen. Het leven zou een stuk goedkoper zijn als er door niemand niet op de pof zou worden geleefd en gewoon zou worden betaald.

In de middag bracht ik een bezoek aan het hoofdkantoor van de Kredietbank Nederland in Almere. Ik trof ook daar betrokken medewerkers. En ik trof innovatieve medewerkers aan die aan het nadenken waren hoe met de nieuwe problemen in de maatschappij kan worden omgegaan.

Duidelijk werd me in ieder geval dat er een nieuwe groep schuldenaars aan de poorten van de overheid en de Kredietbank gaat kloppen: de groep mensen die wel met geld om kan gaan, maar door verlies van baan en inkomen, de hypotheek niet meer kan betalen. De kredietbank heeft manieren ontwikkeld om de schuld te herfinancieren zodat er weer lucht ontstaat in de afbetaling.

Conclusies

Mij is wel duidelijk geworden dat er iets grondig mis is in onze maatschappij. We sparen niet meer voordat we iets kopen. We lenen eerst, kopen dan en zien later wel of we onze schulden weer terug kunnen betalen. Kredieten we(o)rden (te) makkelijk verleend.

Een groeiende groep mensen kan wel wat hulp gebruiken: daarvoor is het loket Rondkomen van levensbelang. De Kredietbank vervult ook een sleutelpositie in begeleiding en preventie. Maar het belangrijkste is toch wel dat voorkomen beter is dan genezen. Voorlichting over het voorkomen van schulden, budgetbeheer is van levensbelang. En daarin kan de overheid in samenwerking met andere partners een rol vervullen.

Toch is mijn slotconclusie: er zal iets fundamenteel moeten veranderen in de maatschappij: we moeten weer leren te leven met het geld dat we hebben.  Dat is primair de verantwoordelijkheid van de mensen zelf.  Leer te leven met wat je hebt gekregen en geef niet meer uit dan je hebt.

Aldrik Dijkstra